Geyimimizə necə diqqət edək?!

“Sabah sənin üçün gərgin bir gün olacaq, Tom. Sabah ilk İdarə heyətinin iclasına gedəcəksən və sonra da səni yeni inşaat sahəsindəki mühəndisimiz və memarımızla tanış edəcəm.”

Bunu eşidər eşitməz Tomun ağlına ilk iki şey gəlir: sabah insanların onun haqqında nə fikirləşəcəyi və sabah ne geyinəcəyi.

İnsanlarla tanış olduğumuz ilk dəqiqələrdə bizim barəmizdə düşündükləri, görünüşümüzlə bağlıdır və tamamən geyimimizlə bağlıdır. İdarə heyətinin iclasına gedərkən geyindiyiniz paltarla inşaat sahəsinə getmək, inşaatda geydiyiniz uzunboğaz çəkmə ilə konsertə getmək qədər eynidir. Harada nə etdiyimiz böyük ölçüdə iş həyatımıza da təsir göstərir və geyimimizi, şərtlərə uyğun etmək məcburiyyətindəyik. Fərqli mühitdə isə fərqli geyimlər tələb olunur.

BCG-nin hesabatı: Lüksun Tərifi Dəyişir

Dünyada lüks bazarının böyüklüyü 1 trilyon avroya çatarkən lüks özünü yenidən təyin edir. Dünya iqtisadiyyatında baş verən dəyişikliklər lüks seqmentinə marağı daha da artırdı. The Boston Consulting Group (BCG) tərəfindən hər il hazırlanan hesabata görə lüks bazarı 2010-cu ildə 1 trilyon avroluq həddə çatıb. "Lüksün Yeni Dünyası " adı verilən hesabata görə lüks səyahət və gəzinti 270 milyard avroluq həcmlə lüks xərclər arasında birinci yerdə durur. Lüks avtomobillər 250 milyard avro ilə ikinci, lüks texnologiya məhsulları isə 100 milyard avro ilə üçüncü yerdədir. Sektorun geriyə qalan hissəsini isə 380 milyard avro ilə lüks yemək, içmək , lüks istehlak kateqoriyaları tutur. Qonşu Türkiyənin lüks bazarındakı payı hələ 0,5% ətrafındadır . Azərbaycanda da az inkişaf etməyən bu kateqoriya bəlli bir qism insanın imakanı daxilində olmasına baxmayaraq öz faiz payını sürətlə artırır. Son dövrdəki tikintilər, restoranlar, otellər, əyləncə və ictimai-mədəni tikililər yüksək zövq və vəsait hesabına öz adından xaricdə də söz etdirməkdədir. Hesabatda bazarın yalnız böyüklüyü deyil, eyni zamanda lüks istehlakdakı trendler də iştirak edir . Buna görə lüks istehlak bazarında önə çıxan dörd təməl trend var. Qlobal böhran alıcılıq qabiliyyəti yüksək olan seqmentlərdə bədxərcliyi azaltdığına görə müştərilər artıq lüks məhsullardan onları nümayişkəranə şəkildə fərqləndirməsini deyil, özlərinə lüks bir təcrübə qazandırmasını gözləyir . Lüks istehlak bu günədək həmişə London, Nyu-York, Paris, Milan və Tokio kimi mərkəzlərdə cəmləşirdi. İndiki vaxtda isə bu vəziyyət sürətlə dəyişir. Çin, Rusiya, Körfəz ölkələri kimi bazarlar lüks istehlak mərkəzlərinə çevrilirlər. Bu meyl qlobal böhranla birlikdə daha da artır. Bu gün Çində tam 670 min milyonçu var. Dünyada daha çox milyonçuya yalnız iki ölkə sahibdir: Amerika və Yaponiya . İrəlidəki illərdə Çin, Rusiya kimi inkişaf etməkdə olan bazarlar qlobal lüks istehlak bazarındakı əhəmiyyətlərini sürətlə artıracaq. Bir başqa meyl isə lüks markalarla lüks olmayan markalar arasındakı fərqin azalmasıdır... Bu da müştərilərin seqmentlər arasında həm aşağı, həm də yuxarı doğru hərəkət etməsinə səbəb olur. Məsələn, bir milyonçu ilə eyni qəhvəni içmək və ya son texnologiya ilə bahalı bir cib telefonu istifadə etmək buna örnək ola bilər. Son meyl isə ünsiyyət sahəsində müşahidə edilir. Hesabata görə yeni media sistemi lüks istehlak ünsiyyətini dəyişdirir. Lüks markalarda ünsiyyət tipi bir neçə il əvvələ qədər müştərilərə əmr verər bir tonda idi. Lakin bu yanaşma yeni texnologiya və ünsiyyət platformaları sayəsində dəyişməyə başladı .

LÜKSDƏ DÖRD ƏSAS TREND

BCG-un araşdırması lüks istehlakın tərif və meyarının dəyişdiyini göstərir. Araşdırmaya görə lüksdə 4 əsas trend aşağıdakılardır:

1) Bədxərclik bitdi

Lüks trendlərin yerinə lüks təcrübə gəldi.

2) İstiqamət dəyişməsi

Lüks istehlakda Çin, Rusiya və Körfəz ölkələrinin payı gedərək artır.

3) Lüks artıq əl çatandır

Lüks brendlərlə, brend olmayanlar arasındakı fərq azalır.

4) Lüksün dili dəyişir

Yeni Media Sistemi lüks istehlak ünsiyyətini dəyişdirib

Email Marketinq Strategiyasının dörd əsas elementi

Əgər siz öz biznesinizin marketinqini yaxşı inkişaf etdirmək və bu sahədə böyük uğurlar qazanmaq istəyisinzisə, siz online marketinqdən istifadə etməyə məcbursunuz. İndiki dövrdə hər kəs emaildən istifadə edir. Çünki hər kəs sosial həyatı çox sevir və əsasən email vasitəsi ilə əlaqə saxlayır. Lakin bu o demək deyil ki, siz əlinizdə olan hər bir xəbəri hər kəsə yazıb bunu hamıyla bölüşməlisiniz. Bu “spray-and-pray” adlanır və insanları bəzən çox əsəbləşdirir. Marketoloqlar e-mail vasitəsi ilə olunan reklamları sevirlər, çünki onlar rahat, azad və hər kəs tərəfindən asanlıqla qəbul ediləndir. Bu brend haqqındaki məlumatı artırır, yeni məhsul və ya servisin müştərilərə nələr vəd etdiyini daha aydın şəkildə izah edir və insanlara individual şəkildə göndərildiyi üçün xoş olur. “Unilever” in 2009-cu il araşdırmalarına görə məhsulun elektron şəkildə reklamı daha sonra onun satışının 9% artmasına səbəb olmuşdur. Azərbaycanda isə professional şəkildə e-mail göndərmə xidmətləri çox yenidir. Bunu bir çox şirkətlər özləri öz korporativ maillərindən göndərməklə edirlər. Bu halda isə əksərən bir e-maildən göndərilən toplu maillər qarşı tərəfdə “spam” kimi qəbul olunub qara siyahıya düşə bilir. Həm də hətta ən böyük şirkətlərdə belə e-mail marketinqinə inam və onun təsirinə əminlikdə sanki şübhə var. Halbuki işə başlarkən demək olar ki, 90% insan ilk öncə maillərini gözdən keçirməklə məşğul olur və öncədən buna zaman ayırmağı planlaşdırdığına görə işinə aid olmayan reklamları da digər maillərlə bir yerdə oxuyaraq vaxtının əlavə sərf olunmasının fərqinə varmır.

Email Marketinq yanaşması dedikdə nə başa düşülür?

Sizin marketinq yanaşmanız sizin və sizin müştərilərin bütün suallarına cavab verəcək bir şəkildə olmalı və bu maili nəyə görə yolladığınız aydın şəkildə bilinməlidir.

Nəyə görə. Sizin email vasitəsi ilə göndərdiyiniz reklamın əvvəlində bunu nəyə görə yolladığınız yazılmalıdır. Bu maili yollamaqla siz nəyi bildirmək və hansı məqsədinizi həyata keçirmək istəyirsiniz? Bu cür mailləri göndərməyin bir çox səbəbi ola bilər. Bir çox reklam xarakterli maillərdə başlığın qoyulmamasının şahidi olmuşam. Əminliklə deyə bilərəm ki, bu cür edən şirkətlər elə ilk başdan uduzmuş hesab oluna bilərlər. Demək istədiyi şeyə ad qoymayanı kim oxumaq istəyər ki?! E-maillərə qısa konkret ad qoyulmalı, məqsəd isə e-mailin içində dolayı deyil, daha net formada izah olunmalıdır. Nəzərə alın ki, onu oxuyanın kifayət qədər vaxtı olmaya bilər.

Nə zaman. Bu mailləri müştərilərə nə zaman və necə göndərmək lazımdır və prespektivləri unutmaq lazım deyil, çünki bu sizin göndərəcəyiniz mailin əsas hissəsidir. Siz öz yeni xəbərlərinizi hər həftəmi göndərəcəksiniz? Yeni və nadir mallar haqqında elan yollayacayacaqsınızmı? Siz qarantiyanın bitməsi barədə və ya hər hanısısa illik hadisələr barədə məlumatı email vasitəsi ilə müştərilərə göndərəcəksinizmi? Mailləri göndərərkən çalışmaq lazımdır ki, bu iş vaxtına təsadüf etsin. Lakin bunu da qanun kimi qəbul etmək olmaz. Burada hər şey reklam olunan məhsuldan asılıdır. Reklamda məqsəd onu görən anda o məhsula istək yaratmaqdır həm də. Əgər məqsəd Sizin məhsulu işdən sonra görmək və görən anda istək yaradıb əldə etməyə sövq etməkdirsə, o zaman, məsələn, 18:00-dan sonra göndərmək olar. Bundan ən çox internet üzərindən satış edən şirkətlər istifadə edirlər. Digər bir mühüm məsələ isə e-maillərdə avtomatik imtina sisteminin olmasıdır. Əgər bu Sizdə yoxdursa, bir an öncə bunu da əlavə etsəniz yaxşı olar. Bu müştərinizin fikrinə dəyər verdiyinizi göstərmiş olar. E-mail mətni özü isə çox səliqəli olmalıdır. Bəzən mən bir e-maildə 5 cür müxtəlif rəngdə yazılmış maillər, qrammatik səhvlərlə dolu və yazı qaydaları gözlənilmədən yazılmış mətnlərə rast gəlirəm və təbii ki, oxumadan silirəm. Toplu olaraq göndərdiyiniz maillərdə geri cavablar da ala bilərsiniz, bu halda çox operativ olmaq lazım gəlir, gec cavablandırma müştərinin itirilməsinə səbəb ola bilər. E-mail göndərilməsindən sonra onun statistikası da çox önəmlidir. Xüsusi proqramlar vasitəsilə nə qədər mailin oxunduğunu, nə qədərinin çatıb-çatmadığı, imtina sayı, oxunmadan silinmə sayı və s. kimi parametrləri bilmək olur. Bu gələcək proqnozlaşdırma və təhlil üçün faydalı ola bilər.

Kim. Email vasitəsi ilə göndərilən hər bir reklamın özünə məxsus yanaşması olmalıdır. Siz yeni əməkdaşlıq etdiyiniz şirkətlər haqqında xəbərləri göndərəcksinizmi? Hansı tezliklə? Saytınızda yerlədirdiyiniz yeni xəbərlər və yenilklər haqqında müştərilərə link yollayacqsınızmı? Xüsusi dəvətlər tərtib edib onları müştərilərə yollayacaqsınızmı? Müştərilərə hanısısa əlavə xidmət vasitələri haqqında məlumat yollayacqsınızmı?

Online marketinqdən istifadə etməyin əsas məqsədi öz servis və məhsulunu satmaq, müştəriləri həmin məhuslu almağa inandırmaq, yeni istehsal olunmuş məhsulu satdıqdan sonra da öz yüksək reytinqini saxlamaq və müştərilər gələn alış – verişdən və ya servis xidmətindən razı qalacağına əmin olmaqdır.

Sizin göndərdiyiniz maillər bildirməlidir ki, siz hər bir muştərinizə xüsusi qayğı göstərir və hər birinə ayrı – ayrılıqda hörmət edirsiz. Və heç vaxt Con Makkinin sözlərini yaddan çıxarmayın: “insanların sizin məhsulu almağa olan seçiminin 70%-ni sizin onlara qarşı münasibətiniz yaradır”.

Mobil İnternetin təkamülü

1977 – ci ildə GPRS - in (General Packet Radio Service)  çıxması  ilə simsiz əlaqə qurmaq daha rahatlaşdı və həqiqətən də mobil internetin yaranmasına böyük təkan verdi. 115 Kbps sürət ilə e-poçtu qəbul etmək və göndərmək çox asanlaşmışdı. Daha sonra bu 384 Kbps-yə qədər surəti artıran Data GSM Environmentdən istifadə olunmağa başladı. Lakin 2000 – ci ildə sürəti 2Mbps - ə kimi qaldıran 3G meydana  gələndən sonra mobil geniş zolaqlılığı (mobile broadband) artıq reallığa çevrilməyə başladı.

Artıq Britaniyada hər 4 nəfərdən biri hər gün mobil internetdən istifadə edir. Həm GPRS, həm də EDGE rəqiblərdən və narazılıqlardan qorunmaq və müştərilərin daim razı qalması üçün hər zaman yeni servislər əlavə edir və qiymətləri də normada saxlamağa çalışır. Təbii ki, Azərbaycan istisna olmaqla. Hətta 2 dəfə əhəmiyyətli dərəcədə qiymətlər endirilsə də mobil internet və ümumiyyətlə internetin qiyməti çox bahadır. Lakin on zamanlar operatorların kəskin rəqabət mühitinin olmasından irəli gələrək əvvəliklərə nisbətən sərfəli paketlər təklif etməsi də alqışa layiqdir.

Səsli danışmaq və SMS yollamaq hələ də mobil telefonun ən önəmli vasitələrindən biri idi. 3G servisi yarandı və həqiqiqətən də, bu sahədə böyük inqilab yaratdı. Bu yeni sitemlərin yaranması ilə əlaqədar olaraq 90-cı illərin sonu, yeni əsrin əvvəlində dünyanın əksər ölkərində çox böyük rəqabət yaranmışdı. Çünki artıq yalınızca danışmaq və ya SMS yazmaq öz aktuallığını itirmişdi və artıq çox az gəlir gətirirdi. Bu vəziyyətdə mobil intenet səsli danışıq və SMS servisi üçün ciddi ziyan mənbəyi olmuşdu. Bu, hətta opertarolara tələbi qaldırmaq üçün bütün innovativ yollardan istifadə etməyə icazə veriridi.  

3G-dən sonra isə artıq dünyanın istənilən nöqtəsini daha da yaxın edən 4G meydana çıxdı. Almaniyada Vodafone və ABŞ-da Verizon 4G xidmətini ilk istifadəyə verən operatorlardan oldu. 4G 3G-dən fərqli olaraq nəinki istifadəçiləri yüksək mobil internet sürəti ilə təmin etdi, həmçinin bir neçə mövcud şəbəkəni də bir şəbəkə daxilində birləşdirmək imkanı verir. 3G əgər 2G-nin daha təkmil variantı idisə, 4G artıq tamamilə yeni texnologiya sayıla bilər. 4G xidməti demək olar ki, mobil internet üzrə yeni bir cığır oldu və öncə də qeyd etdiyimiz kimi operatorlara bir çox mobil şəbəkəni bir şəbəkə daxilində birləşdirməyə imkan verdi.

4G iki əsas hissədən ibarətdir: LTE (görüntünün təkamülü) və SAE (şəbəkə nüvəsi) Lakin bunların da özünəməxsus çatışmazlıqları var. Belə ki, LTE-nin problemi səsli zənglərin ənənəvi texniki dəstəyinin olmamasıdır. Bu halda bütün zənglərin VOİP zənglər olmasını zəruri edir. Lakin CS Fallback, İMS, VOLGA kimi proqramlar LTE üzərindən səsli zənglərin edilməsini dəstəkləyir. Amma indiki zamanda ən əsas LTE yüksək internet sürətinin təmin olunması üzrə təkmilləşdirilməkdədir.

 Son 3 il ərzində sosial media şəbəkəsi demək olar ki, bir nemət kimi qəbul olunmağa başladı.  Opertorlar indi yüksək tələbi qarşılamaq üçün Youtube və Facebook - da daha çox aktivlik üçün mübarizə aparırlar. Sosial media vasitələri bir növ daha çox insanın toplaşdığı virtual məkan olduğuna görə bizim bazardakı şirkətlərin bir çoxu artıq bunun önəminin fərqinə vararaq maraqlı, yaradıcı təkliflərlə çıxış etməyə başlayıb. Mobil internet şirkətlərin müştərilərinə ən qısa və ən tez “çata bilməsi” üçün hal-hazırda ən vacib vasitələrdən biri və bəlkə də birincisidir.